Dlaczego powstał raport?
Starzenie się społeczeństwa jest faktem, którego nie da się zignorować. Rady seniorów, działające przy gminach, powiatach i województwach, miały być odpowiedzią na potrzeby osób starszych, ale czy rzeczywiście spełniają swoją rolę? Właśnie to postanowiono sprawdzić, analizując ich działalność, problemy i wyzwania. Raport pokazuje, że rady pełnią ważną funkcję doradczą i społeczną, ale ich skuteczność zależy od wielu czynników – przede wszystkim od wsparcia samorządów i dostępnych środków finansowych.
Minister ds. Polityki Senioralnej, Marzena Okła-Drewnowicz, podczas spotkania podkreślała, że rady seniorów mają realny wpływ na kształtowanie polityki lokalnej. „To nie są tylko ciała doradcze na papierze. Rady mają ogromny potencjał, ale potrzebują narzędzi, by działać skutecznie” – zaznaczyła. - Nie ma mocnego społeczeństwa obywatelskiego bez aktywnych seniorów – mówił Michał Braun, dyrektor Narodowego Instytutu Wolności
Jak działają rady seniorów i jakie mają problemy?
W teorii rady seniorów powinny być miejscem, gdzie starsi mieszkańcy mogą wyrażać swoje potrzeby, zgłaszać pomysły i uczestniczyć w życiu społecznym. W praktyce bywa różnie. Raport pokazuje, że głównym problemem jest brak stabilnego finansowania. Wiele rad działa społecznie, bez dedykowanych funduszy, a ich członkowie często muszą sami organizować zbiórki lub szukać sponsorów.
Nie wszystkie samorządy traktują rady poważnie – niektóre współpracują z nimi aktywnie, inne ograniczają ich rolę do czysto symbolicznej funkcji. „To kwestia podejścia władz lokalnych. Tam, gdzie samorząd rozumie wartość tych rad, ich działania przynoszą realne efekty” – mówił mecenas Michał Modro.
Kolejnym wyzwaniem jest brak jasnych regulacji prawnych dotyczących rad seniorów. Choć wiele z nich działa prężnie, nie mają one ustawowo zagwarantowanych kompetencji. To sprawia, że w niektórych gminach traktowane są jako grupy dyskusyjne, a nie realne organy doradcze.
Co można zrobić, by poprawić sytuację?
Podczas prezentacji raportu zapowiedziano konkretne działania. Ministerstwo ds. Polityki Senioralnej pracuje nad programem „Moc Małych Społeczności”, który ma zapewnić dodatkowe środki dla rad seniorów. Również Narodowy Instytut Wolności zapowiedział możliwość dofinansowania w ramach Programu NOWEFIO.
Finansowanie to jednak tylko część rozwiązania. Eksperci podkreślają, że potrzebna jest również większa integracja rad seniorów z samorządami. Obecnie ich rola bywa marginalizowana, a przecież to właśnie tam – na poziomie lokalnym – zapadają decyzje kluczowe dla seniorów. „To nie tylko kwestia pieniędzy, ale też podejścia. Musimy stworzyć mechanizmy, które zapewnią radom realny wpływ na politykę lokalną” – podkreślał Modro.
Rady seniorów – czy to przyszłość polityki senioralnej?
Prezentacja raportu pokazała, że rady seniorów mają ogromny potencjał, ale wymagają systemowego wsparcia. Stabilne finansowanie, większa rola w strukturach samorządowych i klarowne przepisy mogą sprawić, że staną się one kluczowym elementem polityki senioralnej w Polsce.
Czy tak się stanie? To zależy od decyzji politycznych, ale też od samych seniorów, którzy coraz częściej domagają się swojego miejsca w życiu publicznym. Jak podkreślał Michał Modro: „Nie możemy traktować polityki senioralnej jako dodatku do innych działań społecznych. To musi być priorytet, bo społeczeństwo się zmienia, a seniorzy stanowią jego coraz większą część”.
Rady seniorów to nie tylko formalność – to realna siła, która może kształtować przyszłość polityki senioralnej w Polsce. Pytanie brzmi: czy damy im taką możliwość?
----------------------
Pełny raport dostępny jest tutaj:
